فولیکول مو جزو اعضای بسیار کوچک در بدن پستانداران است که در انسان‌ها در لایه‌ی میانی(درم) قرار دارد. فولیکول مو حداکثر از 20 نوع سلول مختلف با عملکردهای متفاوت ساخته شده است. فولیکول مو، رشد مو را از طریق یک تعامل پیچیده بین هورمون‌ها، نوروپپتیدها و سلول‌های ایمنی تنظیم می‌کند. این فعل و انفعال پیچیده باعث ایجاد فولیکول‌های مویی مختلف و در نتیجه تولید انواع مختلفی از مو می‌شود که در قسمت‌های مختلف بدن دیده می‌شود. به‌عنوان مثال، موهای انتهایی روی پوست سر رشد می‌کنند و موهای لانگو بدن جنین‌ها را در رحم و در برخی از نوزادان تازه متولد شده می‌پوشاند. مجموعه‌ای از سلول‌ها به نام پاپیلای درمی که در پایین‌ترین قسمت فولیکول مو قرار دارند، تعیین کننده‌ی اندازه، ضخامت، حالت و به طور کلی جنس و ویژگی‌های مو هستند. از هر فولیکول مو، امکان دارد بین یک تا چهار عدد تار مو خارج شده باشد البته در برخی از فولیکول‌ها تعداد تارهای مو ممکن است به شش عدد نیز برسد. همان‌طور که گفته شد واحدهای کاشت مو، فولیکول‌های مو هستند. در واقع وقتی از گرافت مو صحبت می‌کنیم، منظور همین ارگا‌نهای بسیار کوچک هستند. پس کاشت مو در واقع یک پیوند عضو است ولی در ابعاد بسیار کوچک.
مراحل رشد مو
- فاز آناژن (رشد)
مو از ریشه شروع به رشد می‌کند. این مرحله معمولاً بین سه تا هفت سال طول می کشد.
- فاز کاتاژن (انتقالی)
در این مرحله رشد کند شده و فولیکول کوچک می‌شود. این مدت بین دو تا چهار ماه طول می‌کشد.
- فاز تلوژن (استراحت)
موهای قدیمی ریزش کرده و موهای جدید از همان فولیکول مو شروع به رشد می‌کنند. که بین سه تا چهار ماه طول می‌کشد.
تحقیقات اخیر نشان داده است که فولیکول‌های مو فقط در مرحله تلوژن "استراحت" ندارند. در طی این مرحله فعالیت‌های سلولی زیادی اتفاق می‌افتد تا بافت‌ها بتوانند موهای بیشتری را تولید و رشد دهند. به عبارت دیگر، فاز تلوژن برای تشکیل موهای سالم بسیار مهم است.435
اطلاعات بیشتر:
ساختار فولیکول مو
پاپیلا ساختاری بزرگ در پایه فولیکول مو است که عمدتا از بافت همبند و یک حلقه مویرگی تشکیل شده است. تقسیم سلولی در پاپیلا یا نادر است و یا وجود ندارد. اطراف پاپیلا ماتریس مو قرار دارد. غلاف ریشه‌ای شامل غلاف ریشه خارجی و داخلی می‌باشد. غلاف ریشه خارجی هنگام رنگ‌آمیزی با لکه H&E با سلول‌های مکعبی خالی ظاهر می‌شود غلاف داخلی ریشه از سه لایه: لایه Henle، لایه هاکسلی و یک کوتیکول داخلی تشکیل شده است که با خارجی‌ترین لایه فیبر مو پیوسته است.
برآمدگی در غلاف ریشه خارجی در محل وارد شدن عضله آررکتور پیلی قرار دارد. این مکان انواع مختلفی از سلول‌های بنیادی را در خود جای داده است که کل فولیکول مو را با سلول‌های جدید تأمین می کند و در بهبود اپیدرم پس از زخم نقش دارد. سلول های بنیادی نشانگر LGR5 + را در داخل بدن بیان می‌کنند. از دیگر ساختارهای مرتبط با فولیکول مو می توان به کیسه‌ای اشاره کرد که در آن فولیکول رشد می کند و infundibulum شناخته می‌شود.
عضلات آررکتور پیلی، غدد چربی و غدد عرق آپوکرین گیرنده‌های فولیکول مو، موقعیت مو را تنظیم می‌کنند. به فولیکول بسته نرم‌افزاری کوچکی از فیبر عضلانی موسوم به آرکتورور پیلی متصل است. این عضله وظیفه دارد سبب رشد عمودی فولیکول بر سطح پوست شود و باعث بیرون آمدن فولیکول کمی بالاتر از پوست اطراف (منافذ استخوان) و منافذ حفره چربی پوست شود. این فرآیند منجر به برجستگی غاز (یا گوشت غاز) می شود. همچنین یک غده چربی به فولیکول متصل است که ماده روغنی یا مومی سبوم را تولید می‌کند. تراکم موی بیشتر با تعداد غدد چربی بیشتر همراه است.
نقش مو در بدن انسان
عملکرد مو در انسان مدت‌هاست که مورد توجه بوده و همچنان به عنوان یک موضوع مهم در جامعه، زیست‌شناسی رشد و پزشکی مطرح است. در مقایسه با بقیه پستانداران، انسان دارای طولانی‌ترین مرحله رشد موی سر در مقایسه با رشد مو در سایر قسمت‌های بدن است. برای قرن‌ها، انسان زیبایی‌شناسی را به حالت دادن و مراقبت از موی سر اختصاص داده است و اغلب از آن برای ارتباط با هنجارهای اجتماعی یا فرهنگی در جوامع استفاده می‌شود. موهای سر علاوه بر نقشی که در تعیین ظاهر انسان دارد، از اشعه ماورا بنفش خورشید نیز محافظت می‌کند و عایقی در برابر درجه حرارت سرد و گرم است. تفاوت در شکل فولیکول موی سر، سبب تفاوت‌های ژنی مشاهده شده در ظاهر، طول و بافت موی سر می‌شود.
بسیاری از بیماری‌های انسانی وجود دارد که در آنها ناهنجاری در شکل، بافت یا رشد مو از علائم اولیه بیماری موضعی فولیکول مو یا بیماری سیستمیک است. بیماری‌های شناخته شده فولیکول مو شامل آلوپسی یا ریزش مو، پرمویی یا رشد بیش از حد مو و لوپوس اریتماتوز است.
پراکندگی فولیکول مو
نوع و چگونگی توزیع فولیکول‌های مو در بدن انسان متفاوت می‌باشد. به‌عنوان مثال، پوست کف دست و پا فولیکول مو ندارد در حالی‌که پوست سر، بازوها، پاها و دستگاه تناسلی دارای فولیکول‌های موی فراوانی هستند. ساختارهای زیادی وجود دارد که فولیکول مو را تشکیل می دهد. فولیکول مو از نظر آناتومی، شامل سه بخش غده چربی و عضله آررکتور پیلی و اعصاب و عروق خونی می‌باشد.
معرفی بهترین مرکز کاشت مو _ معیار های انتخاب کلینیک پوست و مو
معرفی خدمات کلینیک پوست و مو در تهران درموطب :